Manfred Spitzer

CYFROWA DEMENCJA


Cyfrowa demencja to określenie, którego południowokoreańscy lekarze użyli po raz pierwszy przed kilku laty do opisania symptomów chorobowych – zarówno psychicznych, jak i fizycznych – będących skutkiem niekontrolowanego korzystania z mediów cyfrowych. Renomowany niemiecki psychiatra i neurobilog, Manfred Spitzer, daje szczegółowy wgląd w istotę i przyczyny tego zjawiska w swojej najnowszej książce Cyfrowa demencja, która w Niemczech od momentu wydania w sierpniu 2012 roku zajmuje nieprzerwanie jedno z czołowych miejsc na liście bestsellerów czasopisma „Spiegel” w kategorii książek popularnonaukowych.

Cyfrowa demencja wywołała ostrą debatę medialną i to nie tylko w obszarze niemieckojęzycznym. Prezentowane przez profesora Spitzera tezy podzieliły zarówno opinię publiczną, jak i kręgi fachowe na dwa antagonistyczne obozy. Zdaniem Spitzera intesywne korzystanie z mediów cyfrowych skutkuje – zwłaszcza u dzieci i młodzieży – zanikiem samodzielnego myślenia, to zaś prowadzi do zakłócenia uwagi i orientacji przestrzennej oraz pogarszania się wyników w nauce. Na płaszczyźnie emocjonalnej ceną za zbyt częste przebywanie w cyfrowym świecie jest samotność, wycofanie się z realnego życia, problemy ze spaniem i koncentracją włącznie z depresją i prawdziwym uzależnieniem od mediów elektronicznych. Według cytowanych przez autora statystyk w Niemczech liczba uzależnionych od internetu dzieci i młodzieży sięga już 250 000 i stale rośnie. Krytycy zarzucają Spizterowi, że prezetuje swe poglądy w sposób zbyt jednostronny i nie zawsze spełniający naukowe kryteria. Twierdzą też, że „wiesza psy” na zdobyczach techniki i świecie nowoczesnych mediów, które stały się nierozłącznym elementem naszej rzeczywistości i trudno dziś ją sobie bez nich wyobrazić.

Nakład książki Spitzera przekroczył dotąd 140 000 egzemplarzy. Liczba ta mówi sama za siebie i świadczy o wielkiej wadze i aktualności poruszanej przez niemieckiego naukowca problematyki, która dotyka coraz większej liczby obywateli krajów rozwiniętych, a w najbliższej przyszłości może dotyczyć całej ludzkości. Neurobiolog z Ulm opiera swoje tezy przede wszystkim na najnowszych wynikach badań naukowych w dziedzinie neurobiologii, zwłaszcza tych prowadzonych w Niemczech i w Stanach Zjednoczonych. Mając na uwadze porównywalną intensywność postępu technologicznego w każdym z państw wysoko rozwiniętych, możemy zakładać, że tezy profesora Spitzera odnoszą się do całego świata uprzemysłowionego – w tym również do Polski.

Książka Cyfrowa demencja będzie kolejną pozycją w serii Kontrasty i Kontrowersje Wydawnictwa Dobra Literatura. Serię otwiera wydana w marcu 2012 roku książka młodego niemieckiego filozowa, Michaela Schmidta-Salomona pt. Humanizm ewolucyjny – dlaczego możliwe jest dobre życie w złym świecie, będąca wprowadzeniem do idei tzw. humanizmu ewolucyjnego. Nasze wydawnictwo stara się poprzez świadomy dobór autorów i poruszanych przez nich trudnych i kontrowersyjnych tematów wnosić wkład w zmienianie otaczającego nas świata. Społeczne kontrasty i osobiste dylematy jednostki ludzkiej ukazywaliśmy dotąd w literaturze pięknej, reportażu i książkach autobiograficznych. Cyfrowa demncja stanowi poszerzenie naszego asortymentu o pozycje popularnonaukowe dotyczące pedagogiki medialnej i neurodydaktyki; w przyszłości planujemy kolejne publikacje także z innych dziedzin nauki i filozofii. Manfred Spitzer jest jednym z bardziej znanych i uznawanych neurobiologów zarówno w obszarze niemieckojęzycznym, jak i w innych krajach. Poruszane przez niego kwestie są na tyle kontrowersyjne, że stanowią naszym zdaniem doskonały punkt wyjścia do zapoczątkowania otwartej debaty społecznej także w Polsce. Innym ważnym celem naszego wydawnictwa jest przybliżenie polskiemu czytelnikowi aktualnego stanu wiedzy naukowej z obszaru niemieckojęzycznego. Prowadzone w Niemczech badania neurobiologiczne i neurodydaktyczne oraz wynikające z nich debaty społeczne mają duży wpływ na zmianający się w szybkim tempie obraz człowieka i wnoszą znaczący wkład do międzynarodowych dyskusji na temat konieczności przebudowania wszystkich dotychczasowych struktur społecznych. Widzimy także konieczność rozbudzenia w Polakach świadomości, że na skutek braku odpowiednich publikacji książkowych wspomniany rozwój w niemieckiej przestrzeni kulturowej nie został dotąd u nas należycie zauważony. Szczególnie ważne wydają się tu nowe koncepcje pedagogiczne, za którymi stoją takie autorytety jak Manfred Spitzer czy światowej rangi niemiecki neurobiolog profesor Gerald Hüther. Przykładem jednej z takich idei jest inicjatywa „Budząca się szkoła“. Niemcy po raz kolejny mają w pedagogice wiele do zaoferowania i byłoby wielką stratą nie skorzystać z nowych możliwości, jakie dzięki tym koncepcjom otwierają się przed współczesnym społeczeństwem.





Towarzystwo Humanistyczne
Humanist Assciation