My, niżej podpisani, uważamy, że ratyfikacja konkordatu podpisanego przez rząd R. P. w dniu 28 lipca 1993 roku narusza nasze konstytucyjne prawa i wolności obywatelskie. Jesteśmy też przekonani, że zarówno treść tej umowy, jak i tryb, w jakim została ona przyjęta, jest niezgodny z zasadami demokratycznego państwa prawnego.
Uzasadnienie:
I.1. Art. 53 Konstytucji zapewnia obywatelom prawo do nieujawniania swego światopoglądu, przekonań lub wyznania. Konkordat, który w art. 12 utrwala i rozszerza praktykę nauczania religii w publicznych placówkach oświatowych oraz zamieszczania ocen z religii na świadectwach szkolnych, drastycznie ogranicza to prawo, stwarzając szerokie możliwości dyskryminacji na tle światopoglądowym. Doświadczenie pokazuje, że bezwyznaniowa mniejszość, do której należymy, jest w Polsce jedną z grup szczególnie zagrożonych dyskryminacją tego rodzaju. Ratyfikacja konkordatu narusza więc zagwarantowane w Konstytucji, ważne dla nas prawo.
I.2. Liczne formy działalności Kościoła katolickiego, wśród nich kształcenie profesjonalnych teologów, służą wyłącznie wewnętrznym interesom tej instytucji, zwłaszcza skutecznemu propagowaniu doktryny katolicyzmu i deprecjonowaniu poglądów z nią niezgodnych. Art. 15 konkordatu zobowiązuje Państwo do finansowania lub współfinansowania działalności tego rodzaju; tym samym nakłada na wszystkich obywateli obowiązek wspierania jednej z religii - także na osoby takie jak my, które w zgodzie z własnym sumieniem nie mogą udzielać poparcia żadnej religii. Konkordat gwałci zatem konstytucyjne zasady równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych oraz wolności sumienia obywateli.
I.3. Z art. 2, 32 oraz 84 Konstytucji niezgodne są zwolnienia i ulgi podatkowe oraz inne przywileje materialne kleru, przyznane tej zamożnej grupie społecznej głównie w okresie ostatnich dziesięciu lat. Art. 22 konkordatu wyklucza cofnięcie tych przywilejów suwerenną decyzją władz ustawodawczych i stwarza podstawy dla roszczeń do ich rozszerzania; sankcjonuje więc praktykę niezgodną z zasadą równości obywateli wobec prawa oraz sprawiedliwego dzielenia przez nich ciężarów i świadczeń publicznych.
II. Art. 90 Konstytucji stanowi, że umowy międzynarodowe, w których Rzeczpospolita Polska przekazuje organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach, mogą być ratyfikowane tylko na mocy ustawy przyjętej większością 2/3 głosów przez Sejm i taką samą większością przez Senat. Naszym zdaniem, konkordat jest niewątpliwie umową, do której artykuł ten ma zastosowanie; ustawa natomiast, która wyraża zgodę na jego ratyfikację zyskała poparcie tylko zwykłej większości posłów i senatorów. Ratyfikowanie konkordatu na podstawie tak przyjętej ustawy uważamy więc za niezgodne z Konstytucją. Wiadomo nam, że w dyskusji sejmowej nad tą sprawą wysunięto tezę, iż Kościół katolicki, któremu władze państwowe przekazują w konkordacie pewne swoje kompetencje (m.in. przez zapewnienie jego przedstawicielom prawa do współdecydowania o wszelkich zmianach w relacjach finansowych duchowieństwa z Państwem) nie jest organizacją międzynarodową. Teza ta zakłada jakieś bliżej nie określone, wąskie pojęcie organizacji międzynarodowej i odpowiednio zawężoną interpretację art. 90 Konstytucji. Zwracamy się zatem do Trybunału Konstytucyjnego z prośbą o podanie wiążącej wykładni tego ważnego przepisu konstytucyjnego, mającego chronić suwerenność i autonomię Państwa Polskiego. W szczególności prosimy o rozstrzygnięcie, czy intencją ustawodawcy było dopuszczenie możliwości przekazania, bez wymogu zgody większości 2/3 członków obu izb Parlamentu, niektórych uprawnień władz państwowych instytucjom autonomicznym wobec Państwa Polskiego, nie będącym organizacjami ani organami międzynarodowymi (na przykład, obcemu państwu). Naszym zdaniem, intencja ustawodawcy była przeciwna: chciał on w ogóle wykluczyć taką możliwość, dopuszczając rezygnowanie władz państwowych z pewnych swoich uprawnień wyłącznie na rzecz organizacji lub organów międzynarodowych. A jeśli tak, to niezależnie od tego, czy Kościół uznamy za organizację międzynarodową, czy też za organizm innego rodzaju, ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację konkordatu jest niezgodna z Konstytucją.
Podpisali: Hanna Ablewicz, Maciej Bartkowski, Jerzy Ciechanowicz, Bohdan Chwedeńczuk, Andrzej Dominiczak, Helena Eilstein, Jerzy Kossak, Adam Kotarbiński, Kazimierz Kośniewski, Mateusz Kwaterko, Władysław Loranc, Krzysztof Lubczyński, Jerzy Ładyka, Lech M. Nijakowski, Leszek Nowak, Janusz Ostrowski, Zdzisław Piś, Tadeusz Prugar, Alfred Rachalski, Zdzisław Słowik, Barbara Stanosz, Maria Szyszkowska, Dionizy Tanalski.
